Wytyczne wychowawcze w odniesieniu do ludzkiej miłości

Wytyczne wychowawcze w odniesieniu do ludzkiej miłości

IV. NIEKTÓRE PROBLEMY SZCZEGÓŁOWE

Wychowawca w wypełnianiu swej misji może stanąć w obliczu pewnych szczegółowych problemów, które użytecznym będzie rozważyć w tym miejscu.

STOSUNKI PRZEDMAŁŻEŃSKIE

94. Wychowanie seksualne powinno prowadzić młodzież do uświadomienia sobie rozmaitych sposobów wyrażania i przejawiania się płciowości, a także ludzkich wartości, które winny być uszanowane. Prawdziwa miłość czyni zdolnym do otwarcia się na drugiego człowieka w imię szlachetnej pomocy, jest darem z siebie samego czynionym drugiemu dla jego dobra; umie uszanować osobowość i wolność drugiego; nie jest egoistyczna, nie szuka samego siebie w drugim53 , jest ofiarna, nie władcza. Popęd płciowy, pozostawiony sobie samemu, sprowadza się do "genitalności" i dąży do wzięcia w posiadanie drugiego, szukając bezpośrednio osobistego zadowolenia.

STOSUNKI INTYMNE DOPUSZCZALNE W MAŁŻEŃSTWIE

95. Stosunki intymne mogą mieć miejsce wyłącznie w ramach małżeństwa. Tylko wtedy potwierdza się nierozerwalny, chciany przez Boga związek między znaczeniem zjednoczenia a znaczeniem prokreacji tych stosunków, ustanowionych celem podtrzymania, potwierdzenia i wyrażenia definitywnej wspólnoty życia: "jedno ciało"54 przez urzeczywistnienie miłości "ludzkiej", "pełnej", "wiernej", "płodnej"55 - czyli miłości małżeńskiej. Dlatego też stosunki seksualne pozamałżeńskie stanowią poważny nieład, gdyż są wyrażeniem zarezerwowanym dla rzeczywistości, która jeszcze nie istnieje56 ; są językiem, który się nie sprawdza w rzeczywistości życia dwojga osób, które nie utworzyły jeszcze definitywnej wspólnoty z koniecznym uznaniem i potwierdzeniem ze strony społeczności cywilnej, a dla małżonków katolickich społeczności religijnej.

PRZEJAWY BEZŁADU SEKSUALNEGO

96. Coraz częściej widzimy, jak upowszechniają się wśród dorastających i młodzieży pewne przejawy typu seksualnego, które dysponują do całkowitego zbliżenia, bez konsekwentnej realizacji: przejaw "genitalności", które stanowią nieład moralny, ponieważ dochodzą do głosu poza małżeńskim kontekstem autentycznej miłości.

GŁĘBOKA WARTOŚĆ MIŁOŚCI

97. Wychowanie seksualne pomoże dorastającym odkryć głębokie wartości miłości i zrozumieć szkodę, jaką takie zachowania powodują w procesie jej emocjonalnego dojrzewania, gdyż prowadzą one do kontaktu instynktownego, a nie osobowego, często naznaczonego rezerwą i egoistycznym wyrachowaniem, nie mającego charakteru prawdziwego odnalezienia osobowego, a jeszcze mniej ostatecznie określonego. Autentyczne wychowanie prowadzi młodzież do dojrzałości i opanowania siebie, jako świadomego wyboru i osobistego wysiłku.

AUTOEROTYZM

98. Celem autentycznego wychowania seksualnego jest ustawiczny rozwój w opanowaniu podniet, by dojść z czasem do prawdziwej miłości ofiarnej. Może się tu pojawić szczególnie złożony i delikatny problem: masturbacji i jej wpływu na integralny wzrost osobowości. Masturbacja, zgodnie z doktryną katolicką, jest poważnym nieładem moralnym57 głównie dlatego, że stanowi wykorzystanie własnej zdolności płciowej w sposób, jaki istotowo sprzeciwia się jej celowości; zdolność płciowa nie jest już wprzęgnięta w służbę miłości i życia według Bożego zamysłu58.

PRZYCZYNY

99. Wychowawca i wnikliwy doradca powinien się starać zrozumieć przyczyny tego odchylenia, by pomóc dorastającemu człowiekowi pokonać niedojrzałość, która leży u podstawy takiego zachowania. Z wychowawczego punktu widzenia trzeba mieć świadomość, że masturbacja i inne formy autoerotyzmu są objawami o wiele głębszych problemów, powodujących napięcie seksualne, które wychowanek próbuje rozładować uciekając się do takiego zachowania. Wynika z tego konieczność ukierunkowania oddziaływań pedagogicznych bardziej na przyczyny niż bezpośrednie zwalczanie tego zjawiska59

Mając pełną świadomość obiektywnej wagi zła masturbacji należy zachować niezbędną roztropność w osądzaniu subiektywnej odpowiedzialności osoby60

POMOC PRZECIW AUTOEROTYZMOWI

100. Aby pomóc młodemu człowiekowi wyzwolić się z zamknięcia w sobie i poczuć się przyjętym do wspólnoty miłości, wychowawca powinien "oddramatyzować fakt masturbacji, a także nie odmawiać wychowankowi szacunku i życzliwości"61 , powinien dopomóc mu we włączeniu się w społeczność, w otwarciu na innych, zainteresowaniu nimi, by mógł się uwolnić od tej formy autoerotyzmu, dążąc do miłości ofiarnej, właściwej dojrzałości emocjonalnej; równocześnie niech go zachęci do korzystania ze środków zalecanych przez chrześcijańską ascezę, jak modlitwa i sakramenty oraz do angażowania w dzieła sprawiedliwości i miłości.

HOMOSEKSUALIZM

101. Homoseksualizm, uniemożliwiający jednostce osiągnięcie dojrzałości seksualnej, zarówno z punktu widzenia indywidualnego, jak i międzyludzkiego, jest problemem, który jeśli się zjawi, musi być podjęty zarówno przez wychowawcę, jak i wychowanka w sposób w pełni obiektywny.

"Z pewnością w sprawowaniu posługi duszpasterskiej takich homoseksualistów trzeba przyjmować z rozważną łagodnością i wzbudzać w nich nadzieję, że kiedyś przezwyciężą swoje trudności i swoje wyobcowanie społeczne. Roztropnie będzie się również osądzać problem ich winy. Jednakże nie wolno posługiwać się żadną duszpasterską metodą czy rozumowaniem, które dawałoby im moralne usprawiedliwienie z tej racji, że uprawianie homoseksualizmu uznawano by za zgodne z sytuacją tych ludzi. Albowiem ze względu na obiektywny porządek moralny stosunki homoseksualne są czynami pozbawionymi niezbędnego i istotnego uporządkowania"62.

PRZYCZYNY

102. Zadaniem rodziny i wychowawcy jest przede wszystkim szukanie czynników popychających do homoseksualizmu: zobaczenie, czy jest spowodowany przez czynniki fizjologiczne lub psychiczne, czy jest wynikiem złego wychowania lub braku normalnego rozwoju seksualnego, zaciągniętych nawyków lub złych przykładów czy jeszcze innych czynników63. Szczególnie, poszukując przyczyn tego nieładu, rodzina i wychowawca powinni brać pod uwagę elementy oceny, postawione przez Magisterium Kościoła, posługując się pomocą, jaką mogą zaoferować różne dyscypliny naukowe. Trzeba by uwzględnić czynniki różnego porządku: brak uczucia, niedojrzałość, obsesyjne nawyki, uwiedzenie, izolację społeczną, deprawację obyczajową, swobodę widowisk i publikacji. Jednakże spojrzawszy głębiej odkrywa się wrodzoną słabość człowieka jako konsekwencję grzechu pierworodnego; może ona doprowadzić do zagubienia zmysłu Boga i człowieka i mieć reperkusje w dziedzinie życia seksualnego64.

KONIECZNOŚĆ UDZIELENIA SKUTECZNEJ POMOCY

103. Po znalezieniu i zrozumieniu przyczyn rodzina i wychowawca udzielą swego wsparcia w procesie integralnego rozwoju: przyjmując ze zrozumieniem, tworząc klimat zaufania, wspierając wyzwolenie jednostki i jej wzrost w opanowaniu siebie, budząc autentyczny wysiłek moralny w powrocie do miłości Boga i bliźniego, sugerując - jeśli to konieczne - pomoc medyczną i psychologiczną ze strony osób świadomych i respektujących to, co naucza Kościół.

NARKOMANIA I NIEŁAD SEKSUALNY

104. Społeczeństwo, które pozwala na wszystko a nie proponuje prawdziwych wartości, na których można oprzeć życie, sprzyja ucieczkom w wyobcowanie; poddani są im szczególnie młodzi. Ich ładunek idealizmu natrafia na okrutność życia, i to wytwarza napięcie mogące spowodować, z racji słabej woli, destruktywną ucieczkę w narkomanię.

Jest to jeden z problemów, który coraz bardziej narasta, który nabiera dramatycznych wymiarów dla wychowawcy. Niektóre substancje psychotropowe zwiększają wrażliwość na przyjemność seksualną, a zmniejszają ogólnie zdolność samokontroli, a w konsekwencji - obrony. Dłuższe nadużywanie narkotyków prowadzi do ruiny psychicznej i fizycznej. Bardzo często idą w parze narkotyki, niewłaściwie pojęta autonomia i nieład seksualny. Sytuacja psychiczna i ludzki kontekst izolacji, opuszczenia, buntu, w którym żyją narkomani, stwarza warunki łatwo prowadzące do wykroczeń seksualnych.

REEDUKACJA I DZIAŁANIA ZAPOBIEGAWCZE

105. Reedukacja, wymagająca głębokich przemian wewnętrznych i zewnętrznych jednostki, jest powolna i długofalowa, gdyż ona ma pomóc do odbudowania osobowości oraz odniesień do świata ludzi i wartości. Skuteczniejsze jest tu działanie zapobiegawcze. Pozwala uniknąć głębokich braków emocjonalnych. Miłość i leczenie wychowują do poszanowania życia, ciała, płci, zdrowia, pozwalając uznać ich wartość i godność. Wspólnota cywilna i chrześcijańska musi w odpowiednim czasie umieć przyjąć młodych ludzi, zdanych na łaskę losu, wydanych na łup samotności i poczucia niepewności, pomagając im włączyć się w środowisko nauki i pracy, zająć wolny czas stwarzając możliwość właściwych miejsc na spotkanie, radość, aktywność, zapewniając okazje nowych odniesień emocjonalnych i nowych mocnych więzi.

W szczególności sport w służbie człowieka posiada znaczną wartość wychowawczą, nie tylko jako ćwiczenie cielesne, ale też jako okazja zdrowego odprężenia, w którym wychowanek ćwiczy się w wyzwalaniu ze swego egoizmu i w wyjściu naprzeciw innym. Jedynie prawdziwa wolność, wychowywana, podtrzymywana chroni przed poszukiwaniem iluzorycznych wolności narkomanii i seksu.

  1. « Zob. 1 Kor 13,5.
  2. « Mt 19,5.
  3. « Humanae vitae, nr 9.
  4. « Zob. Persona humana, nr 7.
  5. « Zob. tamże, nr 9.
  6. « Tamże.
  7. « Zob. tamże.
  8. « Tamże.
  9. « Orientations éducatives pour la formation au célibat sacerdotal, nr 63.
  10. « Persona humana, nr 8.
  11. « Tamże.
  12. « Zob. Rz 1,26-28; zob. też: Persona humana, nr 9.

Wytyczne wychowawcze w odniesieniu do ludzkiej miłości

Zasadnicze cechy wychowania seksualnego.

Spis treści